Demo-orgeltje

Bij het ‘Educatief orgelproject voor de basisschool’ dat het HOK vanaf 2009 organiseert wordt ook gebruik gemaakt van een ‘Demo-orgeltje’ van Flentrop  orgelbouw.

Bij dit echt werkend ‘demo-orgeltje’ is goed te zien (en te volgen) hoe de mechanische werking van een (mechanisch) sleeplade-orgel werkt.

Het orgeltje heeft een klavier van 12 toetsen (c-b) en 3 registers van ieder 12 metalen pijpen (Prestant 2’, holpijp 2’ (gedekt) en prestant 1’). De orgelpijpen zijn van een tin-lood legering.

Het orgel(tje) heeft een open opstelling: de toets-tractuur (mechaniek van de toetsen) en register-mechaniek zijn zichtbaar opgesteld, zodat te volgen is wat er gebeurd als een toets wordt ingedrukt of een registerknop wordt uitgetrokken.

Ook is de voorslag (dekplaat) van de ventielkast (ruimte onder de windlade waarin de ventielen of klepjes zich bevinden die de orgelwind naar de pijpen toelaten) en de toon-cancellen (vakken waar de orgelpijpen van één toon/toets op staan) transparant, waardoor ook de werking van de toonventielen te zien is.

Tevens is de werking van de registerslepen (bewegende latten in de windlade met daarin gaten onder iedere orgelpijp van het betreffende register, die ‘open’ of ‘dicht’ geschoven kan worden, waardoor het betreffende register al of niet tot klinken kan worden gebracht)

De windvoorziening gebeurd door elektrische windmotor onder in het ‘demo-orgeltje. (orgelwind = de lucht die de orgelpijpen nodig hebben om te kunnen klinken)

Hoewel het ‘demo-orgeltje’ maar een geringe afmeting heeft (er is maar een klein klaviertje en er zijn maar weinig pijpen) is alles ‘op ware grootte’. Dus net zoals bij een ‘echt pijporgel’. Uiteraard heeft het ‘demo-orgeltje’ geen ombouw of orgelkas(t). Door de beperkte klavieromvang heeft het ook beperkte speelmogelijkheden.
De educatieve waarde is echter groot doordat bij gebruik al gelijk duidelijk wordt hoe het werkt. Ook heeft de geringe afmeting voordelen bij vervoer en gebruik.

De bij het orgeltje behorende orgelpijpen worden ‘aangeleverd’ in een standaard pijpenkist, waar alle pijpen -plus de bijbehorende pijpenroosters- in passen.

Voor gebruik moeten de orgelpijpen geplaatst worden op hun juiste plaats op de windlade van het orgeltje. Na gebruik worden ze weer in de pijpenkist gedaan.

Het ‘demo-orgeltje’ wordt jaarlijks voor de tijd van het project in bruikleen afgestaan door Flentrop orgelbouw. Hiervoor worden geen kosten in rekening gebracht. Het HOK-educatieteam draagt zelf zorg voor het transport van en naar de vestiging van Flentrop in Zaandam.