H. Paschalis Baylon Kerk. Geschiedenis en orgel

 
[Afb. 1, 1a, 2: Paschalis Baylonkerk in vogelvlucht en zicht vanaf de Neuhuyskade]

 

ALGEMENE INFORMATIE KERK:

Naam kerk: RK kerk St Paschalis Baylon
Adres: Wassenaarseweg 53 - Neuhuyskade 97, 2596 XK Den Haag
Bouwjaar: 1919/’21
Architect: Alexander J. Kropholler
Beheer/gebruik: Parochie Driekoningen (onderdeel van ‘Maria Sterre der zee’)

ALGEMENE INFORMATIE ORGEL:

Hoofd orgel: Jos Vermeulen, Alkmaar 1922, 30+3/II/P
Koor orgel:  Flentrop orgelbouw 2000, 13/II/P
Titulair organist(en): Wim Voogd

De kerk maakt geen deel uit van het HOK

 

GESCHIEDENIS

Het ontstaan van de parochie in de Paschaliskerk, ligt in de Boschkantkerk* (H. Antonius en Lodewijk) aan de Prinsessegracht. Er zou vanuit die kerk een nieuwe ‘bijkerk’ worden gesticht voor nieuwe woonwijk die rond 1920 zou worden gebouwd in de Benoordenhoutschepolder (nu: Benoordenhout). Die kerk kwam in 1921 gereed en werd vernoemd naar de 16e-eeuwse Spaanse Franciscaner monnik Paschalis Baylon.

De Boskantkerk werd echter op 3 maart 1945 grotendeels vernield door een bombardement. en moest uiteindelijk worden gesloopt om plaats te maken voor het ministerie van Financiën.

In 1984 kon een nieuw gebouw worden betrokken aan de Fluwelen Burgwal (na van 1946 tot 1983 gebruikt hebben gemaakt van een ‘noodkerk’ op vrijwel de zelfde plek). De nieuwe kerk kreeg de zelfde naam als de oorspronkelijke ‘Boskantkerk’: ‘H. Antonius en Lodewijk’.
Toen 1958 een parochie werd gesticht in de nieuwe wijk Morgenstond werd de naam ‘H. Antonius en Lodewijk’ aan deze nieuwe kerk verbonden* en ging de kerk aan de Fluwelen Burgwal verder als St. Antonius van Padua’. Deze parochie/spiritueel centrum is in 2015 opgeheven.

In 2015 vindt er een grote fusie plaats binnen Katholiek Den Haag waarin feitelijk nog maar twee parochies overblijven waarvan ‘Maria Sterre der zee’ (Den Haag Noord) er een is. Hieronder vallen meerdere kerken.

(* v.a. 2006 heet deze kerk in Moerwijk ‘Emmauskerk’) 

 

 
[Afb. 3, 4: Boschkantkerk aan de Prinsessegracht na het bombardement, zicht vanuit de Casuaristraat tijdens de sloop]
 
 
[Afb. 5, 6: (voorm.) Boschkantkerk aan de Fluwelen Burgwal. Antonius en Lodewijk (Emmauskerk) in Moerwijk]

 

PASCHALIS BAYLONKERK:

De voorbereiding tot de bouw van de Paschaliskerk begint feitelijk in 1917 na een lange voorgeschiedenis met veel uitdagingen, waaronder die met de gemeente over de aankoop van het bouwperceel en de definitieve keuze van de architect. Uiteindelijk kan de kerk in 1921 worden ingewijd. In 1927 volgt de bouw van de pastorie in de zelfde architectuur.

De kerk is een ontwerp van de architect Alexander Kropholler (1881-1973) die het gebouw ontwierp in een traditionele bouwstijl, het kenmerk van Kropholler die zich tijdens de bouw niet altijd kon vinden in de visie van de bouwpastoor.

De kerk is gebouwd als een pseudobasiliek met een brede rechthoekige plattegrond onder een groot zadeldak. Aan de westzijde wordt het schip afgesloten door een vierkante toren zonder geledingen en gedekt door een naaldspits.

 
[Afb. 7, 8: Paschaliskerk gezien vanaf de Wassenaarseweg]


De kerk staat onder een hoek van ca 45 graden op een vrijwel vierkant perceel op de hoek van de Wassenaarseweg en de Neuhuyskade in de wijk Benoorden hout. Op een ommuurde binnenplaats na, is het gehele perceel bebouwd. Langs de Neuhuyskade is de pastorie gesitueerd. De kerk werd opgeleverd in 1921.

Kerk en toren domineren de omgeving door de ligging aan het naastgelegen rosarium aan het Jozef Israëlsplein. Ook is de toren goed te zien in de zichtlijn van de Wassenaarseweg.
Aan de voorzijde van de toren is een entreeportaal gesitueerd. Aan weerszijde zijn tegen de toren enkele kapellen aanwezig.

 



[Afb. 9: ingekleurde foto vanuit het rosarium, kort na het gereedkomen van de kerk]


Kerk en toren zijn opgetrokken uit donkergele baksteen. De zijgevels zijn voorzie van zware steunberen die tevens zijn opgenomen in de zijkapellen/zijbeuken. Iedere travee is voorzien van drie smalle rondboogvensters. Opvallend zijn de extra breed en hoog uitgebouwde muurdammen op de scheiding van het koor.



[Afb. 10: zijgevel Paschaliskerk. L een van de uitstekende muurdammen voorzien van luidklok]

 

Interieur

Het interieur is in de stijl van Kropholler, die ook bij het ontwerp van veel  interieurstukken, zoals de kerkbanken, betrokken was. Er zijn veel Art-Nouveau kunstvoorwerpen in de kerk o.a. vervaardigt door Leo en Jan Eloy Brom.

Ook aan de binnenzijde van de kerk is veel schoon metselwerk toegepast afgewisseld door natuursteenelementen (zuilen en beelden) De kapellen aan beide zijden van het schip worden ontsloten door ruime openingen voorzien van een gedrukte spitsboog gedragen door een zandstenen zuilen. In de kerk valt de zichtbare kapconstructie op met zware houten spanten met zichtbare metalen trekankers bij de aanzet van de kapspanten.

 

 
 
[Afb. 11, 12: interieur Paschaliskerk]

 

 

ORGEL(s):

In de kerk zijn meerdere orgels aanwezig:
Het Hoofdorgel is in 1922 gebouwd door de fa Jos H. Vermeulen uit Alkmaar. Het orgel heeft dan 28 stemmen over twee klavieren en pedaal. De tractuur is pneumatisch. Het wordt geplaats in een orgel-nis in de torenwand, zodanig dat de frontpijpen (in open opstelling) in drie delen gerangschikt, aan de muur ‘hangen’.

In 1955 wordt door Vermeulen de tractuur aangepast naar elektro-pneumatisch en het orgel uitgebreid naar 30 stemmen. Ook plaats hij een aparte lade met drie stemmen geplaats in de koornis. Bespeelbaar vanaf het eerste klavier van het Hoofdorgel.

Dit orgel bevindt zich in niet zo’n goede staat.

 

 
 
[Afb. 13, 14: Vermeulen-orgel Paschaliskerk: front en speeltafel]

 


Dispositie Vermeulen-orgel 

 

Nieuw orgel

In 2008 wordt de St. Liduinakerk in de Amalia van Solmsstraat buiten gebruik gesteld en komt het orgel beschikbaar. Dit orgel, in 1999/2000 gebouwd door Flentrop orgelbouw te Zaandam, in gebouwd onder advies van KKOR-adviseur Ton van Eck. Het is een mechanisch sleeplade-orgel met 13 stemmen over twee klavieren en pedaal. Het orgel komt te staan in een ‘non-akoestische ruimte’.

Kort na de sluiting van de Liduinakerk wordt het orgel door Flentrop als koororgel in de Paschalis Baylon geplaatst. Het orgel staat opgesteld op de kerkvloer. De bespeling vind plaats aan de rechter zijkant. De orgelkas is bijzonder vormgegeven.

I.v.m. de slechte staat van het Vermeulen Hoofdorgel wordt dit orgel het meeste gebruik tijdens de vieringen.

 

 

[Afb. 15: Interieur Paschaliskerk met L het Flentrop-orgel]

 

 
[afb. 16, 17: Flentrop-orgel Paschaliskerk: front en klaviatuur]

 


Dispositie Flentroporgel

 

Organist

Organist en Magister Cantus is Wim Voogd die de leiding heeft over vijf van de zes koren van de H. Driekoningen gemeenschap (Driekoningenkoor, Liduinakoor, 4-Seizoenenkoor en de Gregoriaanse Schola. Het kinderkoor staat o.l.v. Maria van Waijenburg)

 

[Afb. 18: Organist Wim Voogd]

 

CONCERTEN:

In het verleden werden met regelmaat concerten in de kerk georganiseerd.
De kerk is niet aangesloten bij het Haags Orgel Kontakt

 

MEER INFORMATIE:  

 

HB/juli 2022

Actueel

Agenda

Kerken & Orgels

Het HOK

De Stichting Haags Orgel Kontakt (HOK) is een samenwerkingsverband van zes participerende cultuuraanbieders in de Haagse binnenstad. 

Klik HIER voor de volledige omschrijving

Het Haags Orgel Kontakt onderschrijft de Governance Code Cultuur (GCC) en de Code Culturele Diversiteit (CCD)

Algemeen - GCC_beeldmerk_kleur_web.jpg  

Het Haags Orgel Kontakt wil zich ook houden aan de regelgeving m.b.t. de Algemene Verordening Persoonsgegevens.

 

De concerten en andere activiteiten van het HOK zijn alleen mogelijk door financiële bijdragen van subsidiegevers en de structurele subsidie die het samenwerkingsverband van het HOK ontvangt van de Gemeente Den Haag.