impressie Kom-in-de-(orgel)kas(t)-dag 2018

Impressie 4e ‘Kom-in-de-(orgel)kas(t)-dag’ - Grote Kerk Den Haag - 18 augustus 2018

Op zaterdag 18 augustus werd in de Grote Kerk van Den Haag, voor het 4e jaar op rij, de ‘Kom-in-de-(orgel)kas(t)-dag’ gehouden, in de aanloop naar het ‘Internationaal Orgelfestival Grote Kerk’. Een feestelijke kennismaking met het pijporgel voor iedereen. Met orgeldemonstraties door Ben van Oosten, organist van de Grote Kerk, en wereldvermaard om zijn interpretaties van, met name, Frans-symfonische muziek. Maar ook met demonstraties over de werking en bouw van het grootste en meest ingewikkelde muziekinstrument: het pijporgel.

In de kerk stonden tafels met heel veel verschillende orgelpijpen. Er was een ‘demo-orgeltje’ waarbij je goed kon zien hoe een mechanisch orgel eigenlijk werkt.
Er was veel informatiemateriaal beschikbaar, waaronder het lesboekje (met een verhaal) dat gebruikt wordt bij het ‘Educatieve (orgel)project voor de basisschool’ dat het HOK al sinds 2009 ieder jaar verzorgt.
Nieuw was het ‘Doe-orgeltje’ van ‘OrgelKids’, een bouwpakket van een echt, werkend pijporgeltje dat je zelf in elkaar kon zetten.

Het ‘Doe-orgeltje’ was een mooie aanvulling, waar vooral de jeugd veel belangstelling voor toonde. Helemaal zelf een echt orgel bouwen doe je tenslotte niet zo vaak. Gelukkig was er ook hulp en uitleg voorhanden van het HOK-Educatieteam. Het ‘Doe-orgeltje’ is meerdere malen in en uit elkaar gegaan! En iedere keer werkte (en speelde) het naar behoren. Een hele prestatie!

Bij de tafels stonden ook mensen van het Educatieteam om uitleg te geven over de werking van een mechanisch orgel en de aard en kenmerken van de verschillende orgelpijpen, die heel veel verschillende vormen kunnen hebben. Zo heb je orgelpijpen die werken als een blokfluit, ‘labiaal –of lippijpen’, en ‘linguaal –of tongpijpen’, die klinken doordat een metalen tong(etje) in trilling wordt gebracht, zoals bij een mondharmonica of accordeon.

Er was ook uitleg bij het ‘Demo-orgeltje’, dat natuurlijk zelf geprobeerd mocht worden. “Kijk, als je een toets indrukt, gaan deze latjes –de toets tractuur- bewegen en zorgen dat een klepje –het toonventiel- open gaat, waardoor er lucht –orgelwind- bij de betreffende orgelpijp kan komen”. Ook kon je door de drie registertrekkers te bedienen de drie verschillende ‘registers’ van het orgeltje afzonderlijk –of tezamen- laten horen. Aardig was het dat ook dit orgeltje –met maar 12 toetsen- graag ‘bespeeld’ werd…

Natuurlijk was de deur naar de orgeltribune open, zodat het publiek in groepjes de speeltafel van het grote orgel kon bezoeken. Daarboven was Ben van Oosten, als gastheer op zijn orgel aanwezig en kon men zijn verrichtingen aan de klavieren meebeleven. Hij vertelde veel over het orgel, liet zien hoe het bespeeld wordt en wat de (vele) mogelijkheden zijn. Heel interessant was zijn demonstratie hoe een tongwerkpijp gestemd moest worden. Iets dat voor ieder concert gedaan moet worden voor de in totaal 11 tongwerkregisters van dit orgel die samen 498 orgelpijpen tellen(!) Een hele klus dus, waar de organist (en zijn ‘hulp/toets-indrukker’) best een tijd mee bezig is.

Op de ‘Kom-in-de-(orgel)kas(t)-dag’ van 18 augustus, die gehouden werd van 13:00 tot 16:00 uur, werd de Grote Kerk bezocht door zo’n 800 mensen, waarvan er ca. 150 (jong en oud) actief deelnamen aan het ‘orgelgebeuren’. Velen konden niet op de officiële aanvang wachten en meldden zich al met vragen tijdens het opzetten van e.e.a. rond 11:00 uur.

Voor heel veel mensen was dit de eerste kennismaking met een pijporgel! Velen staken hun enthousiasme niet onder stoelen of banken: “Wat mooi en interessant is dit! Echt een buitenkansje”; “Nooit geweten dat zo’n orgel zo’n ingewikkeld, maar ook mooi instrument is”; “Onze kinderen vonden dat ‘doe-orgeltje’ fantastisch!”; “Ik heb erg genoten van de uitleg en het orgelspel van Ben van Oosten”.

De ‘Kom-in-de-(orgel)kas(t)-dag’ was een initiatief van het bestuur van het Haags Orgel Kontakt en de Stichting Orgelconcerten Grote Kerk en mede mogelijk door de medewerking van Flentrop orgelbouw, die het ‘demo-orgeltje’ en veel pijpwerk beschikbaar stelde, door subsidie van de Gemeente Den Haag en niet in de laatste plaats door de Stichting Grote Kerk, die de kerk kosteloos ter beschikking stelde.

Veel dank is er voor allen die van deze middag een succes maakten: organist Ben van Oosten en zijn vrouw Margaret, Jan, Petra en Maurits Flikweert, Hero de Boer, Jan Geelhoed, Gert Jan Hol en Jannie Barnhard. Dank ook voor Pieter Baak, voor de foto’s.

Henk Barnhard

Kijk HIER voor een foto-impressie