Nieuwe Badkapel Scheveningen. Geschiedenis en orgel

 

[Afb. 1, 1a, 2: Nieuwe Badkapel in vogelvlucht en aanzicht]

ALGEMENE INFORMATIE KERK:

Naam kerk: Nieuwe Badkapel
Adres kerk: Nieuwe Parklaan 90 (hoek Nieuwe Duinweg)
Bouwjaar kerk: 1916
Architect kerk: Willem Chiel Kuijper (1879-1961)
Beheer/gebruik: Ned. Hervormde kerk (PKN)

ALGEMENE INFORMATIE ORGEL('s):

Hoofd orgel: P. van Dam & Zn. 1926, 43/III/P
Koororgel: nvt
Titulair organist: Bert Mooiman

Organisatie concerten: organist
Locatie maakt geen deel uit van het HOK

 

GESCHIEDENIS:

De Nieuwe Badkapel is de opvolger van de Badkapel die was gelegen aan het Gevers Deynootplein en in 1874 was gebouwd voor de in Scheveningen logerende badgasten, maar in 1915 moest wijken voor woningbouw i.v.m. de toenemende bevolking van dit stadsdeel. (ook deze kerk had een plattegrond in de vorm van een gelijkbenig kruis). Het huidige perceel aan de Nieuwe Parklaan werd toen aan het kerkbestuur ter beschikking gesteld voor nieuwbouw.

 

[afb. 3, 4: (oude) Badkapel, R: Gevers Deynootplein op oude ansicht met Badkapel op achtergrond]

 

Ontwerp

De Nieuwe Badkapel kan gezien worden als een schoolvoorbeeld van de toenmalige protestantse kerkbouw waarbij de invloed van architecten als H.P. Berlage en K.P.C. de Basel goed is waar te nemen.

De plattegrond van de kerk heeft de vorm van een vrijwel gelijkbenig Grieks kruis. Met in het snijpunt van de kruisvorm, aan de entreezijde van de kerk, twee slanke vierkante torens voorzien van een kenmerkende bekroning (die de architect ook toepaste in zijn ontwerp voor de in 1919 gebouwde Adventskerk in Alphen a/d Rijn)

 

[afb. 5, 6: Exterieur en interieur Adventskerk Alphen a/d Rijn (let op overeenkomsten Nieuwe Badkapel)

 

Exterieur

De Nieuwe Badkapel is opgetrokken in rode baksteen. Het met grijze leien gedekte zadeldak volgt de vorm van de plattegrond. Op het kruispunt van de daken is een kleine ronde koepel aangebracht. In de eindgevels van de kruisarmen zijn grote rondboogvensters aangebracht met gemetselde geledingen voorzien van gebrandschilderd glas.
Aan de voorkant is een gemetselde galerij met arcaden aangebracht die aan de voorzijde open is. Aan de beide zijgevels zijn deze galerijen afgesloten met een borstwering .

 

[afb. 7: Nieuwe Badkapel: galerijen tegen voor- en zijgevel]

 

Interieur

Het interieur, dat in nog vrijwel originele staat verkeert, wordt gekenmerkt door gepleisterde wanden met een plint en accenten van schoon metselwerk. De forse galerijen aan drie zijden zijn nog voorzien van de originele kerkbanken. Tegenover de ingang is een orgeltribune, gedragen door een gepleisterde wand waarin een zestal boogvormige openingen is uitgespaard. Tegen deze wand, onder het orgel, is een afgeronde houten preekstoel gesitueerd met daarboven een rond klankbord met een koepelvormige afdekking.

 

[Afb. 8, 9: Nieuwe Badkapel interieur in twee richtingen (achtergalerij en orgel)]

 


[afb. 10: Nieuwe Badkapel, zicht op orgel en preekstoel]


De indeling met houten kerkbanken is in de 70-er jaren aangepast, waarbij ook de oorspronkelijke koninklijke loge is verdwenen die was aangebracht omdat (toenmalig) koningin Wilhelmina regelmatig de kerk bezocht.(deze kerkbank is nog te zien in Muzee Scheveningen) De kerk biedt een zitplaats aan ca 750 bezoekers.

De rondbooggewelven zijn met hout betimmerd met, ter plaatsen van de spanten, geschilderde accenten.

 

Orgel

Het orgel is in 1926 gebouwd door de ‘Orgelfabriek P. van Dam & Zn, had bij oplevering 27 stemmen verdeeld over 2 klavieren en pedaal. Het orgel was het laatste instrument dat werd opgeleverd door orgelbouwer Pieter van Dam (die zich vlak voor de oplevering terugtrok en niet lang daarna overleed)
Het vierkante orgelfront is een ontwerp van de architect. Tussen de twee ronde hoektorens met vlakke zijvelden, bevinden zich drie gelijke pijpenvelden. Boven deze velden is een brede opengewerkte fries aangebracht. Het front is aan de bovenzijde gedekt door sierwerk van gietwerk van messing (goudkleurige koperlegering) dat ook is gebruikt voor het blinderingswerk in de pijpenvelden.
Onder de zijtorens zijn natuurstenen consoles aangebracht die de ronde vorm van de torens volgen. De zijwanden van de orgelkas bestaan uit regelwerk met paneeldeuren. De bespeling van het orgel vindt plaats middels een schijnbaar losstaande speeltafel tegen de rechter zijwand van het orgel. De tractuur was pneumatisch.



[Afb. 11: Orgelfront Van Dam-orgel Nieuwe Badkapel]

 

 
[afb. 12,13: Nieuwe Badkapel, oorspronkelijke- en nieuwe speeltafel]


In 1972 is het orgel aangepast door de Scheveningse orgelbouwer Jaap van der Zwan aangepast naar de eisen van die tijd. Hij voegde daarbij een 3e klavier toe met pijpwerk uit het Hoofdwerk en voegde ook enkele scherpe stemmen toe om zo een meer ‘neobarokke’ klank te verkrijgen.

In 2020 is het orgel geheel uit elkaar genomen en gerestaureerd door de fa Slooff, Lekkerkerk onder advies van Jos Laus. Het orgel heeft nu 43 stemmen verdeeld over Hoofdwerk, Positief, Récit en Pedaal (Positief en Récit staan in een zwelkast)
De tractuur is nu electro-pnematisch. Organist Bert Mooiman heeft een artikel geschreven over deze restauratie dat u HIER als PDF aantreft.

   
[afb. 14, 15: foto’s genomen tijdens de restauratie van het orgel (R: een windlade)

 

Organist

Organist van de Nieuwe Badkapel is sinds 1989 organist, pianist en muziektheoreticus Bert Mooiman (1965)

 

[afb. 16,17: organist Bert Mooiman aan de klavieren van zijn orgel en achter de vleugel]

 

CONCERTEN

Bert Mooiman, organist van de Badkapel organiseerde in het verleden met regelmaat concerten in de Badkapel. Waarbij ook het orgel regelmatig heeft geklonken. De verwachting is dat dit in de toekomst nog vaker za gebeuren omdat het orgel na de restauratie in topconditie is.

Deze concerten vallen tot op heden echter niet binnen het kader van het HOK.

 

MEER INFORMATIE:

 

HB/juli 2022

Agenda

Kerken & Orgels

Het HOK

De Stichting Haags Orgel Kontakt (HOK) is een samenwerkingsverband van zes participerende cultuuraanbieders in de Haagse binnenstad. 

Klik HIER voor de volledige omschrijving

Het Haags Orgel Kontakt onderschrijft de Governance Code Cultuur (GCC) en de Code Culturele Diversiteit (CCD)

Algemeen - GCC_beeldmerk_kleur_web.jpg  

Het Haags Orgel Kontakt wil zich ook houden aan de regelgeving m.b.t. de Algemene Verordening Persoonsgegevens.

 

De concerten en andere activiteiten van het HOK zijn alleen mogelijk door financiële bijdragen van subsidiegevers en de structurele subsidie die het samenwerkingsverband van het HOK ontvangt van de Gemeente Den Haag.