Prinses Julianakerk. Geschiedenis en orgel

  
[Afb. 1, 1a, 2: Pinses Julianakerk in vogelvlucht en aanzicht van de voor/entreegevel aan de Nieboerweg]


ALGEMENE INFORMATIE KERK:

Naam kerk: Prinses Julianakerk.
Adres: Vlielandsestraat 1, 2583 JC Den Haag (hoek Nieboerweg)
Bouwjaar: 1927-1928
Architect: Willem Chiel Kuijper jr.
Beheer / gebruik: Protestantse gemeente Scheveningen (PKN) 

ALGEMENE INFORMATIE ORGEL:

Hoofd orgel: Gebr. Reil, Heerde
Koororgel: NVT
Titulair organist (en): Wim van Dijk, Danny Spaans en Joop Ligthart (plaatsverv.)

Organisatie concerten: Concertcie en organist(en)
De Kerk maakt geen deel uit van het samenwerkingsverband van het HOK, maar is opgenomen in de lijst i.v.m. het bijzondere orgel (een kopie van het Arp Schitger-orgel in Uithuizen)
 

GESCHIEDENIS

In de 20er jaren van de vorige eeuw bleek stadsuitbreiding aan de westelijke zijde van Den Haag/Scheveningen noodzakelijk. Met name omdat in het dorp Scheveningen geen ruimte meer was voor wat ruimere woningen. Deze stadsuitbreiding werd gevonden in de duinen westelijk van het Verversingskanaal. In deze nieuwe wijk, ‘Duindorp’, waren naast nuts-voorzieningen en winkels e.d. ook kerkgebouwen noodzakelijk. Zeker in die tijd waarin een groot gedeelte van de bevolking nog ‘kerkelijk’ was.

Aan de Nieboerweg tussen de Vlielansdestraat en de Tesselsestraat, met zicht op de Bosjes van Poot, verrees de nieuwe Prinses Julianakerk, waarvan de eerste steen werd gelegd in 1927. De eerste kerkdienst werd bijgewoond door de naamgeefster van de kerk Prinses Juliana en haar moeder toenmalig Koningin Wilhelmina en grootmoeder voorm. Regentes Emma. 
 

 
[Afb. 3, 4: Aankomst kon. Familie bij de kerk op 14 mei 1928, Kerkgang 60er jaren met nog veel vrouwen in Scheveningse dracht]


Als gevolg van de langere tijd die nodig was voor de bouwplannen van de Prinses Julianakerk in Scheveningen bleek dat al iets eerder een kerk van de zelfde naam in Den Haag (Transvaalkwartier) gereed* was en had de kerk aan de Vlielandsestraat/Nieboerweg niet de primeur van die naam.
(* deze kerk is inmiddels onttrokken aan de eredienst en nu wijkcentrum)

 

KERKGEBOUW

Het kerkgebouw, ontworpen in een zakelijke-expressionistische stijl, is van de hand van de Scheveningse architect Willem Chiel Kuijper jr. (1879 – 1961) die ook tekende voor het ontwerp van de Nieuw Badkapel.

De kerk is voorzien van een fors zadeldak dat aan de noordkant, ter hoogte van de bij-ruimtes, lager wordt. De hoofdingangen bevinden zich aan de zuidzijde. Langs het schip zijn aan weerszijde een drietal raampartijen aangebracht als ‘rudimentaire transepten’. Ook zijn er in de gevel muurdammen opgenomen die verwijzen naar steunberen.
Aan de zuidoostkant is een forse toren gesitueerd die dominerend uitsteekt boven de rest van de bebouwing van Duindorp.

Vlak bij de Prinses Julianakerk staat in de Tesselsestraat nog een kerk. de (geref.) Pniëlkerk die gebouwd werd in 1937 naar ontwerp van architect B.W. Plooij.
In 2009 werd de (Geref.) Pniël-gemeente samengevoegd met die in de (NH) Prinses Julianakerk en kreeg de Pniëlkerk aanvankelijk een andere bestemming: n.l. het eerste Indiase Culturele Centrum in Nederland.
In 2018 kwam de kerk weer leeg te staan. Als gevolg van rellen in Duindorp (na het afgelasten van vreugdevuren) werd de kerk (versneld) afgebroken in 2019.
 

 


[Afb. 5: zijgevel gezien vanaf de Tesselsestraat]


Het interieur kenmerkt zich door de tot de kerkvloer lopende gebogen spantconstructie met houten gewelf. Aan de zuidzijde is een brede galerij gesitueerd. De noordzijde wordt afgesloten door een wand van metselwerk met daarin een forse nis die het lijnenspel van de spanten volgt. Met daarin de preekstoel waarboven de orgeltribune met orgel.
de forse raampartijen zorgen voor ruime instroom van daglicht.


[Afb. 6: Interieur kerk met zicht op preekstoel en orgel]


Van 1970 tot 1973 wordt de kerk uitvoerig gerestaureerd, waarbij het gehele interieur wordt vernieuwd. Ook het bestaande orgel wordt vervangen.

 

ORGEL

Bij de oplevering van de kerk wordt door orgelbouwer Fa van Gelder een orgel geplaats afkomstig uit de in 1915 gesloopte (oude) Scheveningse Badkapel. Dit orgel ondergaat in de loop van de tijd enkele uitbreidingen en wijzigen. 

 
[Afb. 7, 8: Prinses Julianakerk: voorm. Van Gelder-orgel, huidig Reil-orgel]


In 1973 wordt dit orgel vervangen door een nieuw orgel, gebouwd door de Gebr. Reil uit Heerde onder advies van Klas Bolt. Uitgangspunt van dit nieuwe orgel is het in 1700 door Arp Schitger gebouwde orgel van de Jacobikerk te Uithuizen. Feitelijk kan worden gesproken van een kopie van dit orgel.
Het pijpwerk komt uit de wekplaats van de orgelbouwer, maar er wordt ook pijpwerk overgenomen uit andere orgels (w.o. het oude orgel van Van Gelder). Het orgel staat in een iets aangepaste Werckmeister stemming. De registertrekkers van het Rugwerk zitten, evenals die van zijn voorbeeld in Uithuizen, in de Rugwerkkas.

De bouw van dit orgel wordt gezien als een ‘belangrijke stap op weg naar de (her)ontdekking van het historische orgel'*. Iets waar de gebroeders Reil zich jaren lang mee hebben bezig gehouden en die hen veel inzicht verschafte over de uitgangspunten, opbouw en werkwijze van orgelmakers als Arp Schitger. (* uit artikel van 24 dec. 2001 in het RD n.a.v. het overlijden van Albert Reil)

 


[Afb. 9: front Reil-orgel Prinses Julianakerk]

 


[Afb. 10: Claviatuur Reil-orgel Prinses Julianakerk]

 

 
[Afb. 11, 12: Reil-orgel Prinses Julianakerk, Schitger-orgel Jacobikerk, Uithuizen]


Het orgel heeft een geheel mechanische tractuur en bezit 25 stemmen over twee klavieren en pedaal. De dispositie is vrijwel gelijk aan die van het orgel in Uithuizen. Ook de licht-eiken orgelkas vertoont een opvallende gelijkenis, geheel in de stijl van Arp Schnitger met half ronde (gekante) middentoren, zeshoekige zijtorens, vlakke dubbele tussenvelden en veel blinderings- en siersnijwerk. Het rugwerk is een verkleinde uitvoering van het Hoofdwerk.

 


Dispositie Reil-orgel Scheveningen 
 

Dispositie Schitger-orgel Uithuizen

 

ORGANIST(en)

Organisten Prinses Julianakerk: Hans van der Zwan en Danny Spaans* . Of er meerdere organisten zijn is niet bekend

 


(*Danny Spaans (1988) speelde op 6 maart 2003 zijn eerste kerkdienst in de Prinses Julianakerk. Na eerst al vaste vervangen te hebben gefungeerd werd hij in 2014 een van de vaste organisten van deze kerk. Tevens is hij organist van de Christus Triomfatorkerk aan de Juliana van Stolberglaan. Ook is hij vaste begeleider van enkele koren. Hij volgt een muziekopleiding aan de Schumann academie)

 

CONCERTEN

Er worden met enige regelmat concerten georganiseerd op het orgel van de Prinses Julianakerk. Waarbij vaak bekende concertgevers worden uitgenodigd. (zie de website van de kerk) Maar ook andere muziekuitvoeringen vinden er plaats.

Er is geen samenwerking met het Haags Orgel Kontakt.

 

MEER INFORMATIE:

 

HB/juli 2022
 

Actueel

Agenda

Kerken & Orgels

Het HOK

De Stichting Haags Orgel Kontakt (HOK) is een samenwerkingsverband van zes participerende cultuuraanbieders in de Haagse binnenstad. 

Klik HIER voor de volledige omschrijving

Het Haags Orgel Kontakt onderschrijft de Governance Code Cultuur (GCC) en de Code Culturele Diversiteit (CCD)

Algemeen - GCC_beeldmerk_kleur_web.jpg  

Het Haags Orgel Kontakt wil zich ook houden aan de regelgeving m.b.t. de Algemene Verordening Persoonsgegevens.

 

De concerten en andere activiteiten van het HOK zijn alleen mogelijk door financiële bijdragen van subsidiegevers en de structurele subsidie die het samenwerkingsverband van het HOK ontvangt van de Gemeente Den Haag.