ALGEMENE INFORMATIE KERK:
Naam kerk: H. Antonius Abt.
Adres: Scheveningseweg 235
Bouwjaar: 1926-1927
Architect: Joseph en Pierre Kuypers Jr
Beheer/gebruik: RK Parochie H. Antonius Abt, (‘Maria Sterre der Zee’)
ALGEMENE INFORMATIE ORGEL:
Hoofd orgel: Fa Jos Vermeulen, Alkmaar – 1927 - 41/III/P
Koor orgel: NVT
Titulair organist: Patrick Hopper
Organisatie concerten: de organist organiseert regelmatig lunchconcerten.
De Antonius Abtkerk maakt geen deel uit van het HOK
GESCHIEDENIS
De huidige Antonius Abt is de vijfde op rij met die naam op Scheveningen.
De eerste kerk gewijd aan de H. Antonius Abt was een houten kapel in de 14e eeuw op de plaats waar nu de Oude Kerk staat (die voor de Reformatie ook deze naam droeg) Toen deze kerk overging naar de protestanten hebben de katholieken lange tijd geen eigen kerkgebouw gehad en maakten ze gebruik van andere locaties en gebouwen. Pas in 1830 kon men meer RK-erediensten op Scheveningen houden, waarvoor een (boven)zaal in het logement ‘Hof van Holland’ werd verbouwd. In 1834 kon echter een eenvoudige (eigen) kerk in gebruik worden genomen, eveneens gewijd aan Antonius Abt.
In 1857 kon echter een nieuw kerkgebouw in Neogotische stijl worden ingewijd, ontworpen door architect B.M. Scheijer. Het werd gebouwd aan de (Oude) Scheveningse weg op de plaats waar nu de huidige Antonius Abtkerk staat.
Het Van Dam-orgel uit 1835 uit de vorige kerk verhuisde mee, maar werd in 1912 vervangen door een orgel van de Gebr. Franssen.
Al snel moest de kerk echter worden vergroot i.v.m. het groeiende aantal gelovigen. Toen opnieuw vergroting noodzakelijk bleek en het gebouw ook bouwkundig slecht werd bevonden, werd besloten een nieuw en groter kerkgebouw te bouwen: de huidige Antinius Abtkerk.
(Bron: website Stichting Vrienden van de Abt en Wikipedia)
KERK
De huidige Antonius Abtkerk in werd 1926-1927 gebouwd naar en ontwerp van Joseph en Pierre Kuypers (zoon en kleinzoon van de ‘grote Pierre Kuypers, architect van het Rijksmuseum en vele RK kerken).
Uitgangspunt bij het ontwerp was dat deze RK kerk niet de veel ‘uit de toon’ zou vallen in (toen) overwegend Protestantse Scheveningen. De kerk is vormgegeven als driebeukige basiliek in een vrij zakelijke expressionistische stijl die niet direct kenmerkend is voor Katholieken godshuizen. De kerk is opgetrokken uit roodbruine baksteen en heeft een fors zadeldak. Opvallend zijn de zware muurdammen die als steunberen vanuit de dakrand schuin ‘afdalen’ voorbij de zijbeuken tot het maaiveld.
De forse strakke vierkante toren met opvallende lichtgekleurde klokkenhuis met galmgaten en tentdak is gesitueerd tegen de zuidwestgevel links naast het vierkante ingangsportaal dat beduidend lager en smaller is dan de kerk en eveneens gedekt met een zadeldak. In de gevel van het toegangsportaal is boven de toegangsdeur een bescheiden roosvenster aangebracht voorzien van gebrandschilderd glas.
De pastorie is rechts tegen de kerk aangebouwd.
Het interieur van de kerk is ontstaan door samenwerking van bouwmeester van der Ven en kunstenaar Molkenboer en wordt gekenmerkt door veel Art Deco elementen en wordt wel ‘als een hoogtepunt van de Nederlandse RK kerkelijke kunst uit de 20e eeuw worden beschouwd’.
[Afb. 9: interieur, aanzicht richting altaar en mozaïek]
Wat gelijk opvalt is het grote kleurrijke mozaïek in de apsis achter het Hoogaltaar. Het grote mozaïek is ontworpen door Antoon Molkenboer en gemaakt door atelier Mauméjean Frères uit Parijs en verbeeld het ‘Wonder van Scheveningen’ waarbij de wonderbaarlijke gebedsgenezing bij de grote choleraepidemie van 1848 op Scheveningen wordt herdacht. Het mozaïek is 17 m hoog en 12 m breed en is met zijn ruim 2 miljoen geglazuurde steentjes het grootste in Nederland (zelfs het grootste ten noorden van Parijs)
De kerk bezit enkel opvallende interieurstukken, zoals het bronzen altaar en de grote bronzen engel.
De kerk heeft een lichte uitstraling mede doordat de wanden en het tonvormige gewelf wit zijn gepleisterd. Het gewelf wordt gevormd door doorlopende traveeën met gehoekte vlakken. De zijbeuken zijn van het schip gescheden door gemetselde kolommen met rondbogen.
ORGEL
Geschiedenis orgels
Toen na de Reformatie de RK parochie naar een andere kerklocatie moest uitzien werd, na een tijdelijke huisvesting op Scheveningen werd, op de plaats waar nu de huidige Antonius Abt kerk staat, een Neogotische kerk gebouwd. Het Van Dam-orgel uit 1835 uit de vorige kerk verhuisde mee, maar werd in 1912 vervangen door een orgel van de Gebr. Franssen. Het was een pneumatisch orgel met 25 stemmen over twee klavieren en pedaal. In 1924 werd het orgel verkocht en door de fa Dekker te Goes in de Geref. Kerk van Barendrecht geplaatst.
Huidige orgel
Het huidige orgel van de Antonius Abt kerk werd in 1927 gebouwd door Fa Jos Vermeulen uit Alkmaar als pneumatisch instrument met 39 stemmen uit 3 kalvieren en pedaal. Het kwam in de plaats van het orgel van de Gebr. Franssen uit Roermond, dat aanvankelijk in de ‘oude’ Neogotische Antonius Abt had gestaan.
In de loop van de jaren werd er door verschillende orgelbouwers aan het orgel gewerkt en gewijzigd. In 2002 werd de (oorspronkelijk pneumatische) tractuur van het orgel door Fa Pels & van Leeuwen uit ‘s-Hertogenbosch veranderd in een elektro-pneumatische tractuur. Daarbij werden ook enkele wijzigingen in de dispositie aangebracht, werd het opnieuw geïntoneerd en voorzien van een Setzer-instalatie die snelle registerwisselingen mogelijk maakt.
Het orgel is gesitueerd op een orgeltribune in een nis boven de entree en het toegangsportaal. Het roosvenster in de voorgevel is in de opbouw van het orgel vrijgelaten. De losse speeltafel staat voor het orgelfront.
KISTORGEL
In de kerk is ook nog een kistorgel aanwezig waarvan bouwjaar en bouwer onbekend zijn. Het orgel heeft 1 manuaal (C-f3)
De dispositie is: Gedekt 8′, Fluit 4′ Prestant 2′
CONCERTEN
Organist Patrick Hopper verzorgt als regel in de zomermaanden wekelijks op donderdag een lunchpauzeconcert op het orgel van de Antonius Abt Kerk.
Bereikbaarheid kerk:
De kerk is goed bereikbaar met het openbaar vervoer. Tram 1 heeft een halte voor de deur, bus 21 en 22 hebben haltes in de buurt.
MEER INFORMATIE:
HB/juli 2022
De Stichting Haags Orgel Kontakt (HOK) is een samenwerkingsverband van zes participerende cultuuraanbieders in de Haagse binnenstad.
Klik HIER voor de volledige omschrijving
Het Haags Orgel Kontakt onderschrijft de Governance Code Cultuur (GCC) en de Code Culturele Diversiteit (CCD)
Het Haags Orgel Kontakt wil zich ook houden aan de regelgeving m.b.t. de Algemene Verordening Persoonsgegevens.
In onderstaande LINKS meer info over:
De concerten en andere activiteiten van het HOK zijn alleen mogelijk door financiële bijdragen van subsidiegevers en de structurele subsidie die het samenwerkingsverband van het HOK ontvangt van de Gemeente Den Haag.
